Een volwassene heeft iedere nacht zo’n 7 à 8 uur slaap per etmaal nodig. Dit is vrij algemeen bekend, maar hoe vaak komt het voor dat we die 7 uur slaap halen? En toch stappen de meeste Nederlanders rustig achter het stuur als ze weinig of zelfs helemaal niet hebben geslapen. Uit een peiling van Veilig Verkeer Nederland in 2020 bleek dat 24% van alle Nederlandse automobilisten weleens vermoeid achter het stuur heeft gezeten.[1]
Hoe gevaarlijk is vermoeidheid?
Rijden na een slapeloze nacht heeft hetzelfde effect als rijden onder invloed van 0.9 tot 1.0 promille alcohol blijkt uit een onderzoek naar Vermoeidheid van Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV).[2]
Voor de duidelijkheid, 1.0 promille is twee keer de wettelijke limiet.
Geen of een te korte nachtrust heeft als gevolg dat je minder vaak je spiegels checkt, waardoor je ook minder zicht op je omgeving hebt. Je brein reageert ook trager op prikkels, waardoor je sneller gaat slingeren en slechter reageert op plotselinge veranderingen. Bijvoorbeeld wanneer je voorganger ineens op zijn rem trapt. Uit hetzelfde onderzoek naar vermoeidheid van het SWOV bleek ook dat wanneer een vermoeide bestuurder doorheeft dat er iets misgaat, zijn stuurcorrecties veel ongecoördineerder en abrupter zijn waardoor ze hun problemen vaak alleen maar groter maker. Daarnaast wordt bij vermoeidheid je zicht ook langzaam minder scherp. Rood licht negeren of voetgangers/fietsers over het hoofd zien is dan één van de aspecten die voor zeer gevaarlijke situaties zorgt.
Er is meer aandacht nodig voor de gevaren van vermoeidheid
Met al deze verschillende dingen die er mis kunnen gaan door een slaperige bestuurder zou er logischerwijs toch veel meer aandacht moeten zijn voor de gevaren van vermoeidheid in het verkeer, maar de politie registreert zelden vermoeidheid als één van de oorzaken van een ongeval. Waarom is dat? Een mogelijke verklaring is adrenaline. Nadat je door vermoeidheid een ongeval hebt veroorzaakt, denk bijvoorbeeld aan een aanrijding, kickt de adrenaline meteen in. Waardoor al je vermoeidheid symptomen tijdelijk verdwijnen. Dus moe achter het stuur zitten is gevaarlijk en kan moeilijk vastgesteld worden.
Vermoeid maar toch onderweg? Hierbij enkele tips!
Met open ramen rijden, de radio harder zetten, dit zijn tips die we allemaal wel vaker hebben gehoord, maar in de praktijk is dit alleen symptoombestrijding. Als je thuis in de middag moe bent dan zet je ook niet de radio aan of doe je de ramen open om wakker te blijven; je gaat even slapen. En dat is ook het enige wat echt helpt. Rij naar een parkeerplaats en neem een powernap.
Daarnaast is voorkomen nog veel beter. Dus heb je een lange rit voor de boeg, plan dan in dat je regelmatig kan wisselen van bestuurder. Of plan van tevoren stoppunten in waar je een powernap van minimaal 1 uur kan nemen.
Mocht je nou niet de mogelijkheid hebben om 1 uur te slapen, dan hebben wij hier 3 tips voor wanneer je onderweg bent en slaperig begint te worden.
LET OP: Deze tips helpen alleen om voor ongeveer 15 minuten weer fris de weg op te kunnen:
- Parkeer je auto op een veilig plek, leg je stoel plat en ga ontspannen liggen met je autosleutels in je hand, zodat ze boven de grond bungelen. Zodra je in de theta-fase wegzakt ontspannen je spieren, vallen de sleutels en van dat geluid word je meteen wakker. Hoewel het geen goede nachtrust kan vervangen, kan deze korte powernap van ongeveer 20 minuten helpen je alertheid en prestaties te verbeteren.
- Cafeïne vlak voor je dutje. Dit klinkt misschien tegenstrijdig, maar het kan 30+ minuten duren voordat cafeïne is opgenomen, dus een kleine hoeveelheid vlak voor een dutje zal niet alleen je prestaties verbeteren, maar het verminderd ook hoe slaperig je je voelt als je eenmaal wakker wordt.
- Ga nadat je een kort dutje van 10 à 20 minuten heb gehad niet direct de weg op. Stap even uit en loop rond zodat je doorbloeding op gang komt en ga dan pas verder.
[1] https://vvn.nl/nieuws/het-grote-verkeersonderzoek-verkeersveiligheidsgevoel-neemt-toe
[2] https://www.swov.nl/feiten-cijfers/factsheet/vermoeidheid
